"İş Organizasyonu ve Çalışma Zamanı Düzenlemeleri" adlı özel konulu araştırma 2019 yılının II. Çeyreğinde (Nisan-Mayıs-Haziran) Hanehalkı İşgücü Araştırması ile birlikte uygulanmıştır.
Avrupa Birliği'ne uyum çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı iş organizasyonu ve çalışma zamanı düzenlemelerinin çalışanlar için ne tür esneklikleri hangi boyutta içerdiğinin tespitine yönelik veri derlemektir. Araştırma, 15 yaş ve üzerindeki çalışan tüm kişileri kapsamaktadır. Avrupa Birliği ülkeleri ile aynı dönemde uygulanan araştırma, bu konuda ülkemizde yürütülen ilk modüler anket olup daha detaylı bilgiler haber bülteninin ekinde verilmiştir.
Ücretlilerin %6,2'si çalışma zamanının başlangıç ve bitişine kendisinin karar verebildiğini belirtti
Türkiye'de 2019 yılının II. Çeyreğinde, istihdamda olan 28 milyon 269 bin kişinin %29,8'i çalışma zamanının başlangıç ve bitişine kendisinin karar verebildiğini belirtti. Bu oran erkeklerde %28,5, kadınlarda %32,7 oldu. Çalışanların %9'u çalışma zamanının başlangıç ve bitişine belirli kısıtlamalar göre kendisinin karar verebildiğini, %61,1'i ise işveren, kurum, müşteriler, yapılan işler veya yasal düzenlemelere göre belirlediğini belirtti.
İşteki durum itibarıyla, ücretli veya yevmiyeli çalışanların %6,2'si, işverenlerin %77,6'sı, kendi hesabına çalışanların %83'ü, ücretsiz aile işçilerinin ise %78,2'si çalışma zamanının başlangıç ve bitişine kendisinin karar verebildiğini belirtti.
Saatlik ve günlük izin alabilmede en çok zorluk yaşayan meslek grubu tesis ve makine operatörleri ve montajcılar oldu
Bir çalışma günü içerisinde saatlik izin alabilmenin en zor olduğu meslek grubu %31,6 ile tesis ve makine operatörleri ve montajcılar oldu. Aynı meslek grubunda çalışanların %40,4'ü ise üç iş günü içerisinde takip eden bir kaç gün için izin alabilmenin zor olduğunu belirtti.
Saatlik izin alabilmenin en kolay olduğu meslek grubu %97,8 ile nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünlerinde çalışanlar oldu. Bu grupta çalışanların %94,1'i günlük izin alabilmenin kolay olduğunu belirtti.
Çalışanların %41,5'i zaman baskısı altında çalıştığını belirtti
Yeterli olmadığı düşünülen zaman aralığında görevi bitirmek zorunda olmak zaman baskısı altında çalışmayı ifade etmektedir. Araştırma sonucuna göre, çalışanların %41,5'i zaman baskısı altında çalıştığını belirtirken geri kalan %58,5'i çalışırken zaman baskısı yaşamadığını ifade etti.
Ücretli veya yevmiyeli çalışanlardan zaman baskısı altında çalıştıklarını belirtenlerin oranı %47,3 iken bu oran işverenlerde %39,3, kendi hesabına çalışanlarda %29,3, ücretsiz aile işçilerinde ise %24,8 oldu.
Ücretlilerin %59,9'unun işyerinde bulunma veya çalışma saati kaydı tutuluyor
Ücretli veya yevmiyeli çalışanların %48,8 'i işyerinde çalışma saati kaydı, %11,0'i ise işyerinde bulunma kaydı tutulduğunu belirtti. İşyerinde bulunma veya çalışma saati kaydı tutulmayanların oranı %40,1 oldu.
Sanayi sektöründe çalışma saati kaydı tutulanların oranı %65,5, işyerinde bulunma kaydı tutulanların oranı %6,3 olarak gerçekleşti. Bu oranlar hizmet sektöründe ise sırasıyla %47,3 ve %13,3 oldu.
Ücretli veya yevmiyelilerin işyerinde çalışma kaydı tutulma durumu, II. Çeyrek: Nisan-Haziran, 2019
Çalışanların %31,3'ü ile çalışma zamanı dışında iş ile ilgili iletişime geçildi
İstihdamda olanların %21,7'si ile son iki ayda çalışma zamanı dışında müşteri, amir veya işveren tarafından işle ilgili konularda bir veya iki defa, %9,6'sı ile üç veya daha fazla defa iletişime geçildi. Üç veya daha fazla defa iletişime geçilenlerin %2,8'inin sonraki iş gününden/mesai saatinden önce harekete geçmesi beklenirken, %6,7'sinin harekete geçmesi beklenmedi. Son iki ayda iş ile ilgili konularda çalışma saatleri dışında hiç iletişime geçilmeyen çalışanların oranı ise %68,7 oldu.
Çalışanların %60,6'sının işyerine ortalama ulaşım süresi 30 dakikanın altında
Çalışanların %30,3'ü ev ile iş arası (tek yön) ortalama ulaşım süresinin 15 dakikanın altında olduğunu belirtirken, %30,3'ü 15-30 dakika arasında, %26,6'sı 30-59 dakika, %6,2'si ise 60-89 dakika arasında işyerine ulaştığını belirtti. Ev ile iş arasındaki ulaşım süresi 90 dakika ve üstü olarak belirtenlerin oranı ise %1,3 olarak gerçekleşti. Çalışanların %5,4'ü işlerini kendi evinden yürüttüğünü belirtti.