Sigara kullanımının artması, beslenme hataları ve çevresel faktörler erken menopoz için zemin hazırlıyor. Kadınların yaşamlarında son derece önemli bir dönem olan menopozun erken yaşandığında ciddi sağlık sorunlarına da neden olabildiğini söyleyen Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Erkut Attar, yumurtalık işlevlerinin önceden belirlenmesinin kadının doğurganlığın korunması açısından çok önemi olduğunu hatırlattı.
Bir kadının ortalama 51 yaş civarında menopoza girmesi beklenirken, 40 yaşından önce adetten kesilmesi erken yumurtalık yetmezliği (Prematür Over Yetmezliği-POF) veya erken menopoz olarak tanımlanıyor. Erken menopoz düzensiz adetlerle veya kadının adetten aniden kesilmesi ile kendini belli ediyor. Ve erken menopoza giren kadınlarda doğurganlık genel olarak olanaksız olarak kabul ediliyor. Bu nedenle doğurganlığın korunması adına yumurtalık rezervinin korunması son derece önem taşıyor. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek uzmanı Prof. Dr. Erkut Attar, yarattığı diğer sağlık sorunları nedeniyle de erken menopozun kadınlarda yaşam süresini kısalttığını söyledi.
GENEL OLARAK NEDENİ BİLİNMİYOR
Erken yumurtalık yetmezliğinin nedeninin çoğunlukla saptanamadığını belirten Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek uzmanı Prof. Dr. Erkut Attar ancak genetik faktörlerin birince derecede sorumlu olduğunun düşünüldüğünü söyledi. “Elimizde bu konuda yeterli veri bulunmamakla birlikte teorik olarak çevresel faktörlerdeki değişiklikler, stres ve yaygın sigara kullanımı gibi nedenlerle özellikle son dönemlerde erken menopoz riskinin arttığını düşünmekteyiz” diyen Prof. Dr. Attar, sorunu ortaya çıkaran diğer etmenlerle ilgili şunları anlattı:
“Birinci derecede akrabalarında erken menopoz görülen genç kızlarda ve yumurtalık kisti nedeniyle yapılan cerrahi girişimlerden sonra erken yumurtalık yetmezliği gelişme riski artar. Bunun yanında kanser tedavisi görecek hastalar da ilaçların veya radyoterapinin etkisiyle erken menopoza girebilir. Sigara kullanımı da erken menopoza zemin hazırlayan önemli etkenlerin başında geliyor. Ayrıca kötü beslenme, sağlıksız bir bünyeye sahip olmak, gebelik sırasında veya genç kızlık döneminde geçirilen kabakulak, tüberküloz gibi enfeksiyonlar premature menopoza yol açabilir.”
FARKLI SORUNLARA ZEMİN HAZIRLIYOR
Doğurganlığın kaybedilmesi dışında erken menopoz durumunda kadınlarda farklı sağlık sorunlarının da ortaya çıkabildiğine işaret eden Prof. Dr. Erkut Attar, “Erken menopoz tedavi edilmediği takdirde yaşam süresini kısaltır. Bununla birlikte nörolojik hastalıklar daha yüksek oranda görülür ve psikoseksüel problemler de artar. Kalp hastalıkları, kemik erimeleri, tiroid bezi yetmezliği, gerginlik, korku ve depresyon, göz kuruluğu sendromu ve gözün yüzey tabaksına ait sorunlar da erken menopoz yaşayan kadınların karşılaşabileceği problemler arasında yer alıyor”
HASTALAR HEKİME GEÇ BAŞVURUYOR
Erken menopoza giren kadınların genellikle ya adetten tam olarak kesildiklerinde ya da çocuk isteği olduğunda hekime başvurduğunu söyleyen Prof. Dr. Erkut Attar, “Bu aşamada gelen hastalar için doğurganlık açısından maalesef yapılabilecek bir şey olmuyor. Bu nedenle yumurtalık işlevlerinin önceden belirlenmesi kadının doğurganlığının korunması açısından çok büyük bir önem taşıdığı bilinmeli” diye konuştu.
ERKEN MÜDAHALE İLE GEBELİK ŞANSI VAR
Erken menopoz riski olan genç kızlar ve hastaların yapılan klinik inceleme ve görüntüleme yöntemlerinin dışında özel genetik incelemelerle saptanabildiğini belirten Prof. Dr. Erkut Attar sözlerine şöyle devam etti: “Yumurtaların veya yumurtalıkların dondurulması yönünde önlemler alarak bu insanların ilerleyen dönemde doğurganlığını yitirse bile kendi yumurtalarıyla gebelik elde etme şanslarını koruyabiliyoruz. Erken menopoza girmiş hastaları ise kalp hastalıkları, tiroid yetmezliği ve kemik erimeleri gibi ciddi sağlık sorunlarından korumak üzere tedavilerini düzenliyoruz.”
ERKEN MENOPOZ ÖNLENEBİLİR Mİ?
Özellikle ailesinde erken menopoz olan kadınlar olmak üzere toplumun bu konuda farkındalığının artması gerektiğine işaret eden Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Kadın Doğum Uzmanı Prof. Dr. Erkut Attar erken menopozu önlemek adına alınabilecek önlemler konusunda şu bilgileri verdi:
“Sigara kullanımından kaçınma, iyi beslenme, yumurtalıklar üzerinde yapılan cerrahi tedavilerin niteliği ve tekniğinin iyi belirlenmesi, tüberküloz ve kabakulak gibi enfeksiyon hastalıklarının kontrolü, partner sayısının az olması gibi faktörler erken menopozu geciktirebilir. Emzirme ve gebelik de erken menopoz oranlarını düşürmektedir. Doğum yapan kadılarda erken menopoz riski birinci gebelikte yüzde 8, ikinci gebelikte yüzde 16 ve üçünce gebelikte yüzde 22 oranında düşer. Emzirme süresi ile erken menopoz arasında ilişki vardır. 25 ay boyunca emziren kadınlarda emzirmeyen veya 1 aydan az emziren kadınlara göre erken menopoz riski yüzde 28 daha azdır.”