Toplam kalite, sonsuza giden bir yolculuk, sürekli bir önceki günden daha iyiyi isteme, çalışanların ve müşterilerin (vatandaşların) memnuniyetini sağlama veya doğru işi, doğru zamanda ve doğru şekilde yapma gibi sloganik yaklaşımlarla ifade edilmektedir. Bu yönetim, kar amacı güden endüstriyel kuruluşlarda sıkça uygulanmaktadır. Ancak kamu ile kar amacı gütmeyen kurumlar ve kuruluşlar yeterince algılanmamaktadır. Çalışanların ve vatandaşların hayat tarzları, inançları, kültürel yapıları ve devlete-belediyeye vb. bakış açılarını yakından ilgilendirdiğinden bu konularda toplam kalite yönetimi uygulaması oldukça zorlaşmaktadır.
Belediye hizmetleri (veya kamu hizmetlerinde) hizmet kalitesi ve hizmet üretimine yönelik strateji tespiti, çalışanların eğitimi, strateji planlama yapılması, kalitenin oluşturulması ve sürekli korunması, artırılması ve güvence altına alınması (kalite güvencesi) performans değerlendirmesi, sürekli iyileştirme (kaizen), beyin fırtınası, soru çözme teknikleri gibi bilimsel çalışmalarla huzurlu kentin, huzurlu insanları oluşturma amaçlanmaktadır.
Bu çalışmalarda, belediye çalışmaları veya kamu hizmetleri işletmecilik disiplini açısından değerlendirilmektedir. Teorik yönden kâr amacı güden endüstriyel işletmeler örneğinden, sosyal amacı ağır basan belediyelerde uygulama daha zayıf kalmaktadır. Bununla birlikte tüm kamu kurumları ve belediyeler bu bilimsel kaynaklardan yararlanmalıdır. Nitekim bazı belediyelerde bu istikamette çalışmalar yapılmaktadır. Resmi sağlık kurumları da bu konuda somut çalışmalar yapmaktadır.
Belediyelerdeki toplam kalitenin geliştirilmesi önünde bazı engeller vardır. Bu engelleri şöyle sıralayabiliriz;
Merkezi yönetimin belediyelerdeki müdahalelerin yoğunlaşması : Özellikle belediyeler personel konusunda tamamen merkezi idarenin kontrolüne girmiştir. Bu uygulama özerkliği zedelediği gibi, merkezi idarenin hantallığını yerel idarelerde yansıtmaktadır. Bu sebeple belediye personel rejiminin, hizmetin gereklerine göre yeniden düzenlenmesi gerekir.
Belediyeler siyasi parti tarafından şekillendirilen kuruluşlardır. Gerek belediye başkanı, gerek meclis üyeleri siyasi partilerin belirlediği kişilerdir. Toplam kalitenin anlaşılması için siyasi partilerde de bu çalışma yapılmalı ve önemi kavranmalıdır.
Hemşehriler yani belediye başkanı ve meclis üyelerin seçmenleri de toplam kalite konusunda duyarlı olmalıdır.
Kamu kurumları ve belediyelerin kaynaklarının sınırsız olduğu gibi yanlış bir kanaat hakimdir. Belediye ve kamu hizmetleri çoğunlukla bedelsiz veya düşük bedelli verildiğinden, kaynakların nihayetsiz olduğu sanılmaktadır. Ayrıca ülkemizde genel tutum, kamu kaynaklarının rasyonel kullanılmasıdır. Bu yüzden katma değeri olmayan veya az olan pek çok yatırım veya hizmet yapılmaktadır. Diğer yandan yapılması gereken pek çok yatırıma kaynak bulunmamaktadır. Dolayısıyla kamu kesiminde rasyonellik zayıftır.
Sendikalar, ücret sendikacılığı yerine toplam kaliteye önem veren bir anlayışı benimsemelidir. İşçi ve memurlar ücretleri kadar, performanslarını da göz önüne almalıdır.
Vatandaşlar veya hemşehriler de ülkede veya kentte toplam kalitenin yerleşmesine hazır olmalı ve buna uygun davranmalıdır.
Kamu kesiminde toplam kalitenin önündeki en büyük engel, "güven" bunalımıdır. Gerek çalışanlar (memur ve işçi), gerekse idare ve vatandaşlar karşılıklı güven içinde olmalıdır.
Toplam kalite yönetiminin ISO 9000 gibi somut ifadeleri vardır. Kâr amacı gütmeyen, siyasi niteliği de bulunan belediyelerde ve kamu kurumlarında toplam kalite yönetiminin zor olduğu bir gerçektir. Ancak sürekli biçimde bir önceki günden iyi olma ve bilimsel düşünme çabası bu zorlukları aşacaktır.
Ereğli ve bölgedeki diğer küçük belediyeler bu yönüyle değerlendirilirse toplam kalite yönetimi çalışmalarında, Büyükşehir yasası gereği coğrafi olarak sorumluluk sahası genişleyen belediyelerin bina, makine ve teçhizat ve nitelikli teknik personel eksiklerini gidermeden, fiziksel gereklilikleri tamamlamadan,kurumsal yapının güçlendirilmesine odaklanması, hizmet ve iş kalitesinin artışına yönelik faaliyetlereyoğunlaşması imkansız gibi görükmektedir.
Sağlıcakla kalın
Mustafa Özyıldız
Kastamonu Üniversitesi.-Müdür