Mustafa Özyıldız
EREĞLİLİLER , UNUTULMAZ SÖZLER VE ŞEHİR
Bu farklı ve kadim kentte, birbirinden ilginç kişilikler ve olaylar yönüyle birkaç isim ve olay var kitavırlarıyla unutulmazlar.
Türkiye’nin yarım asırlık gangster tarihinde ilklerden en popüler isim Ereğlilidir.(Necdet Elmas)
Hayatı ve yaşadıkları filmlere, kitaplara konu olan Ereğlili Necdet Elmas hukuk fakültesinde bir süre eğitim gördü. 1960’lı yıllarda yargılandığı memleketi sarsan banka soygunu sonrasında görülen davada savunmasını çoğu zaman kendisi yapmıştır savunmada manidar olan cümleleri:
“Duruşmalar sırasında mahkemenizi incitecek bir şey söyledimse bunu halet-i ruhiyeme atfetmenizi rica ederim. Verilen ceza fazla olmuştur Suçta bir kasıt aranırsa benim bu suçta bir kastım yok. Suç bir kir, ceza ise bir banyodur. Ben bu banyoda yıkanacağım. Banyonun dozu fazla kaçırılırsa bu banyo fayda değil zarar tevlit eder. İleride bir kitap yazıp durumu efkârı umumiye arz edeceğim. Müdafaalar tali derecede kalır. Esas müdafaanın vicdanlarınızda yapılmasını istiyorum. Adalet önünde boynum kıldan incedir’’.
Ermeni tehciri döneminde, demiryolu hattı geçen güzergah yerleşimleri içerisinde Ereğli Yerel Önderleri sayesinde Ermenilerin kentte kalması yönünde inisiyatif kullanan ilk kenttir.
Ereğlili Deli Mustafa Ağa’ya Karaman eşrafı ile 1915’teki bir görüşmesinde Ermenilerin şehirden ayrılmaları ile alakalı sorulmuş, Karamanlılar, “biz Ermenileri süreceğiz, siz ne düşünüyorsunuz? Denmiş Deli Mustafa ise “Vallahi sizin asaletinize o yakışır, siz öyle düşünüyorsunuz ama biz öyle düşünmüyoruz” der. Bunlar azınlıktır onlar bu memleketin hem tadı hem de tuzudur. Gavursuz memleket olmaz der.
Ereğli’mizin yetiştirdiği önemli ilim adamlarımızdan olan değerli hocamız Prof. Dr. Şaban Karataş; 1928 yılında Konya Ereğlisi’nin Orhaniye köyünde doğmuştur. 1953 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinden Ziraat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi ile Ziraat Fakültesi Dekanlıklarında bulundu.1975 yılında TRT yönetim kurulu üyeliğinde, 1976 ve 1977 yıllarında da TRT Genel Müdürlüğü görevinde bulundu.
“TRT Kavgası” isimli eserinin ön sözünde çocukluk yıllarını ve Ereğliyi şöyle anlatır:
“Yokluk içinde büyüdüm. Yavan yedim, yayan yürüdüm. Öküz güttüm. Simit sattım. Dondurmacı çıraklığı yaptım. Fabrikada işçilikle harçlığımı ve kitap paramı kazandım.Bir orta Anadolu kasabasında, fakiri zengini pek öyle seçilmeyen mahallelerde yetiştim. Camii Kebir Mahallesi’nde komşu halleri gördüm. Gülenle güldüm, ağlayanla ağladım.“Yol parası” denen verginin, o zaman pek yaygın olan sıtma salgını gibi, mahallemize nasıl yayıldığını, fakir-fukarayı nasıl kavurduğunu bilirim...”
1987 veya 1988 Ramazan ayında Klasik Türk Musikisinin zirve sanatçılarından Merhum Bekir Sıtkı Sezgin Bey’i Ankara’ya bir konser vermek üzere davet etmişti. O tarihlerde Devlet Bakanı olan Sayın Cemil Çicek Bey’in de aralarında bulunduğu seçkin ama az bir dinleyici topluluğu vardı. Salon oldukça tenhaydı. Merhum Şaban Hoca bu duruma sitemini şöyle bir zarif ifade ile dile getirdi: “Anlaşılan Ankara'mız henüz Klasik Türk Musikimizin kıymetini anlayacak noktaya gelememiş.”
Alman vatandaşı ilk Avrupa Parlamentosu Üyesi Türk Ereğlilidir(Vural Öger) ve OGER Holding ve Avrupa’nın en büyük tur operatörü olan OGER TOUR’un sahibidir.
Avrupa Parlamentosu eski üyesi Avrupa’nın en önemli Türk iş adamlarından Ereğlili Vural Öger’e bir yemek sırasında bir Avrupalı akademisyenle konuşmasında:
- Sizi Viyana'nın kapılarından nasıl püskürttüysek, AB'ye de öyle almayacağız.
diyen bir tarih profesörüne:
-Biz o işi kadınlarımızın doğurganlığıyla halledeceğiz merak etme sen cicim.
diyerek Almanya'da gündeme oturmuş Ereğlili ünlü turizmcimizdir.
Vural Öger Antalya ve özellikle Side ve Alanya'da Kral muamelesi görür, bu onun hakkıdır da.
Bir zamanlar, TURSEM'in iflası ile ortada kalan tüm rezervasyonlu Avrupalı turistleri uçaklarıyla ücretsiz tatile getirmiş, ücretsiz taşımış, Türkiye’ninprestijini kurtarmıştır.
Öger Holding, Vural Öger şirketince başrolünde Ferhan Şensoy'un yer aldığı Şans Kapıyı Kırınca filmi Ereğlilere ait şirketlerce ve 3 milyon dolar maliyetle çekilmiş ilk filmdir.
Ereğli,1946 yılından günümüze kadar belediye başkanları için 2 dönem ardı ardına belediye başkanlığı kazanılamayan nadir şehirlerdendir. Yalnız Kenan Akpınar ve Hüseyin Obrukcufarklı 2 dönem başkan seçilmiştir.
Müteveffa Belediye Eski Başkanı Kenan Akpınar başkanlığı döneminde Ereğli’nin il olabilmesi için mazideki seçim öncesi ‘’Kendimi Yakarım’’ çıkışı sonucu şehirde büyük dalgalanma oldu.Gelişmeler olumlu yönde ilerleseydi belki de bahsedilen o secim öncesi Ereğli il olacaktı.
Ereğli Kemal Akman MYO Eski Müdürü Dr. Yusuf Kılıç 2000’li yıllarda Ereğli de verdiği bir demeçte’’Ereğli’deki Yüksek Okulumuzu Ereğli’nin Oxford’u yapacağım’’ dedi.Ereğlililer o güno sözle Oxford’u mazide bir ayakkabı modeli sekliyle anımsamaktalar.
Bugün ,Ereğli müstakil Üniversiteleşme yönündeki gayretiyle çok sayıda fakülte ve yüksekokul açabilmiş ve öğrenci sayısını artırma yönüyle de Üniversiteleşmede önemli merhale kaydetmiştir
1987 yılında,Başbakana tazminat davası açan ilk Ereğlili yayıncı Süleyman Ege'dir. Yakılan 133 bin kitabı nedeniyle Başbakan Turgut Özal hakkında açtırdığı davada 140 milyon liralık tazminat istenmiştir. Bu dava Ereğlilerce açılan bu tarz ilk davadır.
Uzun dönem yayınevi yöneticiliği yapmış Ereğlili hemşerimiz yazar Süleyman Ege 1980 sonrası sıkıyönetim döneminde 4 kitabın tercümesini yaptığı için 30 yıl hapse mahkum edilir. Cezaevi süreci ve uzun hukuki mücadelelerden sonra,yazar Ege’nin o dönemde Cumhurbaşkanına yazdığı mektupta son mısralar bir hayli dikkat çekicidir:
‘’Şimdi yasal olarak sahip olduğu 133 bin kitabı imha edilen bir vatandaş olarak benim karşı kaşıya olduğum soru şudur: Devleti oluşturan güçlerin arasında yargı gücü var mıdır, yok mudur; mahkemeler gerçekten var mıdır, yok mudur; mahkemeler varsa bunların kararları geçerli midir, değil midir; yüksek yargı organlarının Yargıtay’ın AskerîYargıtay’ın kesinleştirici beraat kararları gerçekten kesin midir, değil midir? Kamuoyu ortada yalnızca beni ilgilendiren bir sorunla değil herşeyden önce devleti ilgilendiren vahim bir sorunla karşı karşıyadır. Sorumluların hesap vermesi ve maddi ve manevi kayıplarımım tazmini için durumu ilgililere arz ederim’’
ŞEHİRLE İLGİLİ VARLARIMIZ -YOKLARIMIZ
VAR- Konya Çumra Çatalhöyük’te uzun yıllar arkeolojik kazıların başında bölgenin turizme ve arkeolojiye kazandırılması gayretini bir hemşerimiz, Ereğlili Prof. Dr. Gülay Sert katkı vermekte.
YOK- Çok sayıda Ören yeri ve Hüyük var Ereğli’de. Kayda değer arkeolojik araştırma,kazı çalışması yok.
VAR- Alman Teknik İşbirliği Kurumu (GIZ) Türkiye Direktörü Ereğlili Gülay Yaşın Islanmaz iklim değişikliği ile mücadele için Konya'nın Çeltik ilçesine bağlı Küçükhasan beldesindeki Akgöl, Türk - Alman bakanlıklarının işbirliğiyle yeninden hayata döndürülecek projenin başındadır.
YOK-Ereğli Akgöl ve sulak alanın rehabilitesi için kapsamlı bir proje ve ekip henüz yok.
VAR -Sayı olarak ve kapasite olarak Türkiye’nin sayılı at çiftlikleri ve at pansiyonları var.
YOK- Tarım Bakanlığına bağlı üretim odaklı bir hara ve turizme yönelik at binicilik okulu ve hipodrom yok.
VAR-Ülkenin en büyük holdinglerinin birisinin (Albayrak holding) CEO görevinde bir Ereğli oturmakta.
YOK- Prof. Dr. Ömer Bolat Bey Müsiad eski başkanıdır ve Müsiad’ın şubesi Ereğli de yok.
YOK-Albayrak Holding’e bağlı önemli tesislerden biri Ereğli’dedir.
YOK (Albayrak Tekstil) kayda değer üretim ve istihdam projesi henüz yoktur.
VAR- PankoBirlik’tekayda değer hisse ağırlığı olan, Yönetimde Ereğlililerin sözü geçmekte ve birliğe bağlı çok sayıda Ereğlili pancar ekicisi çiftçi var.
YOK- PankoBirlik’in Ereğli gibi büyük bir ilçede istihdam ve üretime dönük tek bir tesisi fabrikası yok.
VAR -Toroslar,Bolkar dağı Ereğli-Tarsus hattında önemlitrekking parkuru var.
YOK -Birkaç dağcılık kulübü dışında geniş halk katılımlı faaliyet yok.
VAR- Türkiye’nin en büyük siyah havuç rekoltesi var.
YOK- Ülke çapında üretim yapan, isim yapmış ulusal marka olmuş Ereğlili Cezerye ve Şalgam
firmamız yok.
VAR-Ereğli yöresi belirli bir dönem ülke geneli kök boya ile üretim yapılan Aksaray, Konya,Karaman,Kayseri üretim bölgelerine benzer en önemli halı üretim merkezi idi.
YOK-Şehirde Bakanlıklara bağlı kök boya ve halıcılık araştırma merkezi gibi, Yüksekokul bünyesinde halıcılık bölümü açılması tarzı girişimler halıcılığın ihyası yönüyle çalışmalar eksik.
VAR- Mimar Sinan’ın kent merkezlerinde yaptığı sadece 6 adet olan kervansaraylardan bugün ayakta kalan tek eser Ereğli’deki kervansaraydır.(Rüstem Paşa Kervansarayı)
YOK-Kervansaray turistik amaçlı,kültür merkezi amaçlı kullanımı mümkün iken bir dönem belediye itfaiye binası olarak kullanıldı. Son 30 yıldır kültürel acıdan atıl durumda idi, restorasyonu yeni tamamlandı.
VAR- ülke geneli en fazla beyaz kiraz istihsali var.
YOK-ülke geneli marka olan ve ülke geneli satış zinciri bulunanbeyaz kiraz reçeli firmamız yok.
VAR- Rekolte olarak kirazı, domatesi, et üretimi, süt üretimi, elma üretimi önemli yer tutmakta.
YOK – Bunlara yönelik süreklilik arz eden kentin tanınırlığına katkı sağlayacak festivali yok.
VAR-Ulucami ve Kervansaray dışında köprü,türbe, Haremeyn vakfı ve çeşitli harap Osmanlı tarihi bina ve kent mimarisini temsil eden binalar ve eserler var.
YOK- Eski Konak,Eski Eser,Tarihi Sokak Restorasyonu şekliyle büyük çaplı çalışma yok.
VAR-Şehirde 40 bin bisiklet ve yarım asırlık yaygın bisiklet kültürü var.
YOK- Bisiklet yollarının artırılması ve bisiklet etkinlikleri yok.
VAR- 3 Büyük ilde ve toplamda 6 şehirde Ereğli derneği var.
YOK- Bu derneklere yönelik sinerji oluşturacak siyaset üzeri bulunabilen dernekler federasyonu yok.
VAR- Türkiye’nin en geniş sulak alanı sayılan ve tabiat harikası Kuş Cenneti ve Akgöl var.
YOK- Kentte önemli bir proje olan kapalı sistem sulama projesi çalışması hızla devam etmekte isede Sulak alanda ve Gölde gölün hayatta kalmasını sağlayacak şu an yeterli su yok.
VAR- 5 büyükkentte Ereğlili öğrenci yoğunluğu bulunmakta.
YOK- Ereğlilerin sahipliğini yaptığı bu kentlerde öğrenci yurdu yok.
VAR- Avrupa’nın en büyük tur operatörü Ereğli’den. (Vural Öger)
YOK-Ereğlili önemli turizmciler olmasına rağmen Ereğli’ye uğrayan turlar yok, kentte konaklama,destinasyon yok turizm aktivitesi yetersiz.
VAR -BelkayaSulukuyÇatmataEgrikuyu ile Toros yaylaları iç turizme yönelik çeşitli imkânlar sunmakta.
YOK-Yaylalara yönelik altyapı ve tanıtım ve turizm konaklama tesisleri az ve yetersiz.
VAR-Geleneksel Selçuklu ve Osmanlı mutfağının ve et ve hamur işlerinin hâkim olduğu bir şehir mutfağı bulunmakta,Türkiye Aşçılık milli takımı başkanı Ereğlili Rafet İnce’dir.
YOK-Yerel mutfağımıza yönelik yayın çalışması,araştırma ve mutfak etkinlikleri henüz mevcut değil.
YAZIYA YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.